Vòng quay xe đạp và những hoài niệm thời gian

Đi xe đạp, bạn sẽ có cơ hội rèn luyện sức khỏe cho mình, ngắm nhìn cảm nhận con người, cảnh vật ở các tỉnh miền Đông một cách trực tiếp nhất, những điều mà bạn không thể có được khi đi xe ô tô.


Cùng trò chuyện, kết bạn và giúp đỡ lẫn nhau trong suốt chuyến đi, chưa bao giờ bạn thấy được tình đồng đội lại bền chặt như thế khi cùng trải qua một hành trình dài gian nan.

Người Hà Nội bây giờ không còn xa lạ với thú chơi chim cảnh, gà chọi, thậm chí chọi chó. Thú chơi mang tính chiến bại này bao giờ cũng có sức hấp dẫn lạ kỳ với khát vọng chiến thắng.
Nhưng không mấy ai biết ngay giữa lòng Thủ đô ngàn năm văn hiến có một hội chơi của những người hoài cổ theo phong cách khá lạ: vòng quay xe đạp. Đó chính là Hội của những người chơi xe đạp cũ chính hiệu Pháp ở Hà thành.

Tuấn “bánh bao” và vai trò “chủ sị”


Tuấn “bánh bao” trong bộ đồ Police xưa và chiếc xe đạp cũ của Pháp.

Biệt danh Tuấn “bánh bao” (Nguyễn Văn Tuấn) bây giờ không còn xa lạ với giới chơi đồ cổ, đồ cũ ở thủ đô. Người ta gắn cho anh cái biệt danh “bánh bao” không chỉ vì sự yêu mến mà còn bởi gia đình anh là một trong số ít nhà mở cửa hàng bánh bao chiên đầu tiên ở Hà Nội từ những năm cuối thập niên 90 thế kỷ trước. Anh chính là một trong những người đầu tiên “khai sinh” ra “Hội chơi xe đạp Hà Nội xưa và nay”.


Những người tham gia Hội đều là tự nguyện và tự đóng kinh phí để trang trải. Có lẽ nhiều người ngạc nhiên, không lý giải được việc một ông chủ bán bánh bao vì sao lại có niềm đam mê hoài cổ theo những vòng quay của chiếc xe đạp cũ kỹ? Nhưng đến khi nghe chính anh kể lại những năm tháng ấu thơ thì tôi mới lý giải được niềm đam mê tao nhã ẩn bên trong một người ngày ngày lăn lộn với cơm áo gạo tiền.

Tuấn xuất thân trong một gia đình nghèo khó có tới 7 anh em. Cả gia đình chỉ có một chiếc xe đạp của Sài Gòn, chỉ có bố mẹ mới được dùng để đi làm còn 7 anh em không ai được phép bén mảng tới. Cũng từ đấy, nỗi khát khao có được những chiếc xe đạp cứ nhen nhóm dần trong Tuấn. Lớn lên, khi việc kinh doanh mang lại kinh tế khá giả một chút, anh bắt đầu lao vào thoả sức khát vọng thuở ấu thơ và sau đó tụ họp được hàng chục người Hà Nội có cùng đam mê.

“Lúc đầu chỉ có tôi và 4 người bạn nữa là anh Hùng, anh Đức, anh Hùng Béo, anh Đạt có xe đạp cũ từ thời Pháp thuộc rủ nhau sáng sáng ra đường Thanh Niên tụ họp. Thời điểm đó là vào năm ngoái, thế mà đến giờ, chúng tôi đã có đến hơn 30 người và lập hẳn thành một hội chơi”, anh Tuấn kể. Người chơi lớn tuổi nhất Hội là ông Điền, 86 tuổi ở phố Lê Đại Hành, sau đó là những thành viên tuổi chừng hơn 70 như ông Ngọc, ông Mậu, ông Tuấn. Tay chơi xe đạp cũ của Pháp trẻ nhất chính là những người trạc tuổi Tuấn “bánh bao”, chừng 40 tuổi.

Những thành viên của “Hội chơi xe đạp Hà Nội xưa và nay” đề ra “lịch cố định” là sáng sớm đạp xe ra Hồ Tây phía đường Thanh Niên gặp nhau, riêng sáng Chủ nhật mỗi thành viên có “nghĩa vụ” đóng góp 50.000đ để cùng nhau đi ăn sáng, uống cafe và đạp xe đi khắp các phố cổ hay đến chơi ở những địa điểm xưa cũ như Vườn hoa Con cóc, Nhà hát lớn. Có hôm, cả đoàn lại rong ruổi chiếc xe đạp cũ kỹ lên cây cầu Long Biên nhuốm màu thời gian.

2.000 USD không mua nổi một chiếc xe đạp... cũ!

Lúc đầu chỉ có vài ba người tham gia...

Bây giờ là hàng chục người.

Và cùng nhau rong ruổi đạp chiếc xe đạp cũ trên các phố cổ.

Xe đạp cũ của Pháp có rất nhiều loại như Marila, Follis, Joang Fonix, Sterling, Mercier, Peugeot... Những chiếc xe dành cho Police (cảnh sát) thời Pháp như chiếc Follis thường được thiết kế ghi đông nghịch còn xe dành cho công chức đi lại thì có tay lái thuận.

Chiếc xe đạp mang nhãn hiệu Mercier mà các công chức thời xưa dùng làm phương tiện đi lại trông kiểu dáng “lành” hơn hẳn chiếc Follis. Tuy nhiên, tất cả các xe đạp cũ của Pháp đều giống nhau là khoảng cách giữa yên xe đến điểm chống chân trên mặt đất khá cao, mỗi xe đều được gắn biển số, có bơm cài trên xe và bánh xe rất to. Nhưng ở từng hãng xe lại có những chi tiết nhỏ khác biệt, như chiếc xe mang hiệu Sterling được lắp kiểu chuông văng (chuông tròn hoàn toàn, không có mấu bấm mà chỉ cần đẩy nắp quả chuông quay tròn); một số loại xe khác lại sử dụng chuông bấm đẩy như xe đạp bây giờ.

Rong ruổi chiếc xe đạp cũ trên những con phố, những cây cầu nhuốm màu thời gian, khiến người ta cảm thấy thư thái, tâm hồn được tĩnh lặng hơn! Những bộn bề lo toan của cuộc sống cơm áo gạo tiền dường như được gột bỏ dần sau mỗi vòng quay xe đạp.

Chiếc xe đạp có “niên đại” lâu nhất trong Hội hiện nay là chiếc xe được sử dụng từ những năm 30 của thế kỷ trước; tiếp đến là xe của những năm 40, năm 50 thế kỷ trước. Trong đó, có nhiều chiếc xe từng được trả giá tới 1.000 USD. Thậm chí, có người đã trả giá 2.000 USD cho một chiếc xe từng lưu hành vào cuối thập niên 30 thế kỷ trước mà vẫn không mua được. Chỉ tay vào chiếc Mercier mang biển số BG 2940 dựng trong góc nhà, Tuấn “bánh bao” kể, từng có người mê sưu tập xe đạp cũ trả 10 triệu đồng để sở hữu chiếc xe nhưng anh kiên quyết không bán.

Nhưng đó vẫn chưa phải là chiếc xe cổ nhất mà anh có. Hiện bộ sưu tập của anh có 5 chiếc xe đạp, cũ kỹ nhất và cũng là chiếc xe đầu tiên mà anh sở hữu là chiếc Follis có từ những năm 30 thế kỷ trước. Tiếp đến là chiếc Sterling, Joang Fonix, Mercier. Duy nhất có một chiếc xe được sản xuất trong nước thời kỳ sau giải phóng mang nhãn hiệu Thanh Niên. Tuấn còn có hẳn một bộ quần cộc, áo cộc có hai túi ngực, gậy gỗ, còi sắt và chiếc mũ bấc giống như của Police thời xưa.

Những chiếc xe đạp cũ kỹ, có khi đã bị rỉ sét nhiều chỗ là thứ đồ không mấy giá trị với người khác nhưng lại là thứ vô cùng quý giá với những người mê xe đạp cũ. Tuấn “bánh bao” kể rằng, các tay chơi này giữ gìn xe như báu vật, xe lúc nào cũng được lau chùi rất cẩn thận. Thậm chí, nhiều người mê và giữ xe đến độ, con cái họ cũng không được phép đi.

Mỗi thành viên trong Hội đều có một nghề riêng cho mình, người thì làm trong ngành nước, người lại mở cửa hàng kinh doanh, người thì làm công chức... nhưng tất cả họ đều đeo đuổi chung một niềm đam mê, một thú chơi tao nhã với chiếc xe đạp cũ.